نهال سنجد

نام : نهال سنجد

نام انگلیسی : oleaster seedling, rusian olive seedling

تاریخچه :

سنجد درخت بومی آسیای غربی است که از اروپا تا هیمالیا گسترده و از قدیم در سبد غذایی ایرانیان جای گرفته.

معرفی محصول :

نهال سنجد از انواع نهال های بسیار مقاوم که کاشت آن در اکثر مناطق ایران میسر و به دلیل قیمت مناسب آن، از نهال های اقتصادی و مقرون به صرفه است.  

درخت سنجد معروف به زیتون روسی، زیرا برگ و میوه‌ ی نارس آن شبیه زیتون و از فصل بهار دارای گل‌ های ریز و معطر می‌باشد. نحوه قرارگیری گل ها به‌ صورت تکی و یا سه‌ تا کنار هم است. این گل ها به‌ صورت نر و ماده و یا بین این دو جنس قرار می‌گیرند. گل‌ های نر دارای چهار پرچم اما گل ‌‌های ماده، دارای یک مادگی بوده و گل‌‌های نر و ماده، هم‌ زمان با یکدیگر نیز دارای چهار پرچم و یک مادگی هستند.

ساقه‌‌های این نهال دارای خار، ساقه‌‌ها و برگ‌‌ها و جوانه‌های آن، به رنگ نقره‌‌ای تا خاکستری، که در برخی اوقات رنگ سبز آن‌‌ها به خاکستری تمایل پیدا می‌کند، برگ ها کشیده، کرکی و باریک، که حاشیه‌‌ی آن ها صاف و هیچ دندانه ‌ای بر کناره‌‌های آن ها وجود ندارد. قسمت زیر برگ به‌ طور کامل خاکستری، قسمت روی برگ تا حدودی سبزو گل ها نیز زرد است.

محصول این نهال بیضی، تخم مرغی شکل و دارای پوست چرمی و نازک می‌باشد، که در حالت نارس زرد رنگ و پس از رسیدن به رنگ قرمز مایل به قهوه ای می‌شود. قسمت داخلی و زیر پوست سنجد آردی شکل و به رنگ سفید و روشن است، که خوراکی و دارای ارزش غذایی بالا و در صنایع دارویی، بهداشتی و عطر سازی کاربرد دارد.

محصول دهی اقتصادی :

نهال سنجد، معمولا باردهی خود را از سال سوم آغاز و زمان گل دهی این نهال، معمولا اردیبهشت و در اواخر تابستان و پاییز محصول آن قابل مصرف است.

محصول دهی اقتصادی این نهال از سال پنجم، در این حالت هر نهال حدود ۲ کیلوگرم، تولید محصول دارد. البته با رسیدگی ها و مراقبت های بیشتر، این میزان به ده کیلوگرم افزایش می‌یابد.

انتظار می‌رود هر هکتار به طور متوسط ۱.۵ تن محصول بدهد، البته با گذشت سال ها میزان تولید محصول افزایش می‌یابد.

موارد استفاده از چوب و درخت سنجد :

چوب درخت سنجد در تولید صنایع چوبی کاربرد دارد. در استان کردستان از آن برای تهیه اشیا چوبی ظریف استفاده می‌شود. درخت سنجد بسیار پر شاخ و برگ است، بنابراین گاهی اوقات این نهال را در اطراف باغ می‌کارند، تا مانند یک دیوار و حصار از باغ محافظت کند، به خصوص در مناطق باد خیز، کاشت نهال سنجد در اطراف باغ به عنوان یک بادشکن عمل می‌کند.

شرایط کاشت و نگهداری :

خاک مناسب :

درخت سنجد، حساسیت زیادی به نوع خاک ندارند و در هر خاک حاصلخیز و با زهکشی خوب رشد می‌کند. این درخت در برابر خشکسالی ، خاک رس سنگین و بایر مقاوم، اما در خاک شنی با زهکشی مناسب بهترین رشد را دارد.

آبیاری مناسب :

نهال سنجد نسبت به کم آبی مقاوم و نیاز آبی کمی دارد. باید در سال‌های اول کاشت حتما آبیاری نهال مرتب باشد، بخصوص فصل تابستان در ماه‌ های تیر و مرداد که زمان رشد نهال می‌باشد.

نور مناسب :

این نهال برای رشد مساعد، گل دهی و داشتن محصولات با کیفیت، نیاز به دریافت متوسط ۶ الی ۸ ساعت نور خورشید در روز دارد. در غیر این صورت، نهال دچار اختلال رشد و کیفیت محصولات نیز افت می‌کند.

دمای مناسب :

سنجد در برابر سرمای شدید و گرمای زیاد مقاومت بسیاری دارد. این نهال قادر به تحمل گرمای ۴۵ درجه سانتی‌گراد در تابستان و سرمای ۳۰ درجه زیر صفر در زمستان می‌باشد، بنابراین کاشت آن، در اکثر مناطق ایران امکان پذیر است.

رطوبت مناسب :

نهال سنجد قادر به تحمل آب و هوای مرطوب نیست و در صورتی که میزان رطوبت بالای ۶۵ درصد باشد، شکوفه های این نهال از بین می‌رود و در نتیجه محصول نمی‌دهد.

نیاز سرمایی :

این نهال برای رشد بهتر و باردهی مناسب به 800 تا 1000 ساعت دمای زیر 7 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد.

هرس :

درخت سنجد نیاز به هرس شدید ندارد و فقط می‌توان هرس فرم‌ دهی به منظور حفظ تاج درخت انجام داد، بهترین زمان انجام این کار، زمانی که درخت در خواب زمستانه است. در هنگام هرس، شاخه‌های اضافی و متراکم را کوتاه می‌کنیم. البته نباید بیش تر از 30 درصد ساقه‌ها حذف شود، زیرا هرس سنگین باعث شوک درخت می‌شود.

کود دهی :

درختان سنجد نیاز به کود دهی خاصی ندارند اما در سال‌ های اول برای تقویت خاک، می‌توان با کود‌های NPK گیاه را تغذیه کرد. البته دوز مصرفی این کودها با توجه به شرکت تولید کننده‌ی آن‌ها متفاوت است.

گلخانه و نهالستان فروزانی